medicinal plant, Kadulimb

आझादिरक्त इंडिका (कदुलिंब)

Fig. कदुलिंब Leaves

कुटूंब-  आझादिरच्छता भारत मेलियासी कुटुंबातील आहे.

सामान्य नावे-  कदुलिंब (मराठी), निम (हिंदी), निंबा, निंबाका, परिभद्रक (संस्कृत).

वितरण-  याची लागवड संपूर्ण भारतात केली जाते.

रोपांची सामान्य पात्रे:

हे भारताचे सुप्रसिद्ध, मोठे सुप्रसिद्ध वृक्ष आहे.

पाने पिवळ्या Colours संयुगे, हिरव्या Colours असतात.

शॉर्ट क्सिलरी फांद्यावर फुलझाडे लहान पांढर्‍या Colours असतात.

फळे एक रँगी असतात आणि तरूण झाल्यावर हिरव्या Coloursअसतात आणि परिपक्व झाल्यावर पिवळे होतात.

औषधाच्या दृष्टीने वनस्पतींचे महत्त्वाचे भाग म्हणजे मूळ, साल, पाने, फुले, फळे आणि बियाणे.

• गुणधर्म (properties):

१. हे चव मध्ये कडू आहे, एक थंड प्रभाव आहे आणि एक तुरट म्हणून कार्य करते.

२.यामुळे काफा पिट्टा दोष आणि उलट्यांचा त्रास होतो.

३. ते किड्यांना विनाशकारी आहे.

4. हे अँटीपेरिओडिक आहे, जो बुखारांमध्ये उपयुक्त आहे आणि मलेरियासारख्या तापाचा नियमित कालावधी तोडतो.

५. . मुळे आणि पाने प्रतिजैविक क्रिया करतात.

• औषधी उपयोग:

1)  कडुलिंबाचे झाड फायदेशीर आहे कारण वनस्पतीचा प्रत्येक भाग औषधी पद्धतीने वापरला जातो.

२) याचा उपयोग थकवा, ताप, तहान, तोंडात एक व वाईट चव दूर करण्यासाठी होतो.

3)  पेस्टच्या रूपात पाने उत्तेजक म्हणून वापरली जातात.

4)  पानांचा गरम डिकोक्शन मौल्यवान एंटीसेप्टिक आहे.

5)  मूळ झाडाची साल आणि तरुण फळे तुरट, शक्तिवर्धक आणि अँटीपेरिओडिक असतात.

6) कुष्ठरोग, अल्सर बरे करणे आणि जळजळ, त्वचा रोग, ल्युकोडर्मा इत्यादीसाठी हे चांगले आहे.

7)  हे संधिवात, लुम्बॅगो, कानातले, रक्तस्राव  इ. मध्ये गुणकारी आहे?

8) स्टोमाटायटीस आणि खराब हिरड्यांसाठी एक गार्गल म्हणून चांगले आहे.

9)  फुले उत्तेजक, शक्तिवर्धक आणि पोटासंबंधी असतात.

१०)  फळे अँटिसेप्टिक असतात, अंतर्गतपणे अँटीहेल्मिन्थिक म्हणून वापरली जातात, उवा, डास इत्यादींचा नाश करण्यासाठी कीटकनाशक म्हणून वापरली जातात.

11) टूथब्रश दात घासण्यासाठी वापरतात (डेटम).

१२. एक कफ पाडणारे औषध म्हणून वापरला जातो, दमा, रक्ताच्या तक्रारी, मूत्रमार्गाच्या विकार इ. बरा करण्यासाठी होतो.